Stansen is een veelzijdige creatieve techniek die talloze mogelijkheden biedt voor zowel beginners als ervaren hobbyisten. Of je nu geïnteresseerd bent in het maken van prachtige kaarten, scrapbookingpagina's of unieke decoratieve elementen, stansen kan een leuke en ontspannende hobby zijn. In dit blog voor beginners vertellen we je alles wat je moet weten om aan de slag te gaan met stansen.
Wat is stansen?
Stansen is een techniek waarbij je vormen uitsnijdt uit dunne materialen, zoals papier, karton, vilt en foam, om gedetailleerde en decoratieve elementen te creëren. Deze vormen worden uitgesneden met behulp van stansmallen (ook wel snijmallen of thinlits genoemd), waarbij druk wordt uitgeoefend om de gewenste vorm uit het materiaal te snijden. Onmisbaar voor het stansen is een stansmachine, die je helpt bij het nauwkeurig uitsnijden van zelfs de meest complexe ontwerpen.
In het Engels wordt stansen ook wel 'die-cutting' genoemd en zijn stansen (snijmallen) 'cutting dies' of kortweg 'dies'. En 'die-cuts' zijn dan weer de uitgestanste figuren.
Wat heb je nodig?
- Een stans- en embossingmachine die past bij jouw behoefte, ze zijn er in allerlei soorten en maten
- Snijmallen
- Dunne materialen zoals papier om te snijden
- Snijplaten
De letters op deze kaart zijn gestanst
Hoe werkt het?
Iedere stans- en embossingmachine heeft natuurlijk zijn eigen specifieke werkwijze, maar het principe is altijd hetzelfde. Je maakt een sandwich (combinatie van platen, papier en stans) en deze voer je door de machine. We leggen hieronder uit wat de werkwijze is van de Sizzix Big Shot en de Nellie's Choice Powerboss.
Werkwijze Sizzix Big Shot
De machines van Sizzix zijn erg populair en dat is niet voor niets. Het zijn degelijke apparaten van hoge kwaliteit en bij goed gebruik heb je er lang plezier van. Het stansen met een Sizzix Big Shot gaat als volgt:
Je maakt een sandwich van de volgende platen (van beneden naar boven):
- Basis platform (grijs)
- Adapter A (groen)
- Snijplaat
- Stans met de snijkant naar boven
- Papier (of ander dun materiaal)
- Snijplaat
Plaats het geheel in de machine en duw naar het midden terwijl je met je andere hand aan de hendel draait. Als je voelt dat de machine de sandwich 'vastpakt', kun je de greep bovenop de machine vasthouden met je ene hand (voor extra stabiliteit) en met je andere hand draai je aan de hendel totdat het hele pakketje er aan de andere kant weer uitkomt. Nu zie je dat de snijmal de vormen perfect heeft uitgesneden en kun je er creatief mee aan de slag.
Werkwijze Nellie's Choice Powerboss
De Powerboss van Nellie's Choice is een elektrische stans- en embossingmachine in A4 formaat. Dat betekent dat je niet zelf de sandwich door de machine hoeft te draaien. De Powerboss doet dit voor jou. Het stansen met een Powerboss gaat als volgt:
Je maakt een sandwich van de volgende platen (van beneden naar boven):
- Dunne transparante plaat (3 mm)
- Magneetmat
- Stans met de snijkant naar boven
- Papier (of ander dun materiaal)
- Dikke transparante plaat (5 mm)
Zet de machine aan met de aanknop en voer de sandwich door de opening van de machine. De machine neemt de sandwich over en draait deze automatisch door het apparaat. Mocht de sandwich te dik zijn, dan komt deze terug en moet je hem wat dunner maken. Als het geheel er aan de andere kant uit is gekomen, kun je het uit de machine nemen en aan de slag gaan met je uitgestanste figuren.
7 Tips voor succesvol stansen
1. Begin met eenvoudige ontwerpen en werk geleidelijk naar complexere stansmallen. Maak het jezelf in het begin niet te moeilijk, maar leer eerst je machine en de mogelijkheden goed kennen. Experimenteer daarna met verschillende materialen en kleuren voor unieke effecten.
2. Wees geduldig en oefen regelmatig om je vaardigheden te verbeteren.
3. Maak de sandwich niet te dik. Vooral een elektrische stansmachine zal deze dan 'weigeren' en teruggeven. Is je sandwich te dik, probeer hem dan dunner te maken door bijvoorbeeld dunner papier te gebruiken of door de samenstelling van de platen te veranderen.
4. Maak de sandwich ook niet te dun. Dan zul je zien dat de snijmal niet overal goed door het materiaal snijdt. Je kunt je sandwich dikker maken door een extra plaat of een stuk papier toe te voegen.
5. Wil je op een specifieke plek stansen? Zet de stans dan vast met een stukje washi-tape of low-tack tape. Plak de tape eerst even op je broek of hand om de ergste plakkerigheid te verwijderen. Door de druk van de machine wordt de tape extra goed aangedrukt en bij verwijderen zou je dan je papier kapot kunnen scheuren. Dat zou zonde zijn.
6. Gebruik ook een stukje washi-tape als je met 2 of meer stansen tegelijkertijd wilt snijden. Zo blijven ze zeker op hun plek.
7. Draai regelmatig je snijplaten om zodat ze niet krom trekken. De meeste snijplaten, zeker de grotere formaten, hebben de neiging om scheef te worden. Je kunt dit niet helemaal voorkomen, maar je kunt het wel verminderen door regelmatig je platen om te draaien en ook door steeds op een andere plek te snijden. Snijd dus niet altijd in de rechterbovenhoek, maar gebruik de hele snijplaat. Het is volkomen normaal dat er snedes/afdrukken in je snijplaat komen te staan en na verloop van tijd zul je de platen ook moeten vervangen.
Welke stansmachine past bij mij?
Dat ligt aan een aantal verschillende factoren zoals formaat, budget en wens. Wil je een elektrische machine? Deze zijn hoger in aanschaf dan de handmatige machines, maar voor mensen die last hebben van hun handen, kan het een uitkomst zijn.
Daarnaast moet je je afvragen met welk formaat stansen je voornamelijk gaat werken. Als je alleen hele kleine stansen gebruikt, dan heb je voldoende aan een Sizzix Sidekick. Dit is de kleinste stansmachine met platen van ongeveer 6,35 x 12,35 cm. Deze is trouwens ook echt handig voor 'erbij'. Dan hoef je namelijk niet als je maar een klein lettertje wilt uitstansen, je grote machine te gebruiken.
Werk je groter met stansen voor bijvoorbeeld journal pagina's of grote kaarten? Dan kun je beter kiezen voor een A5 of zelfs A4 formaat.
